Wat is een psychotherapeut?

In de geestelijke gezondheidszorg zijn veel hulpverleners actief, zowel in het alternatieve circuit (die niet door zorgverzekeraars worden vergoed of soms gedeeltelijk in een aanvullende module) en het reguliere circuit (die volledig worden vergoed door de zorgverzekeraars). Daardoor is het “veld” niet bepaald overzichtelijk.

De hulpverleners in het reguliere circuit zijn altijd door de overheid geregistreerd in het zogeheten BIG-register: Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg. In dit door de overheid beheerde register staan de namen van alle hulpverleners geregistreerd, zodat een cliënt na kan gaan of de hulpverlener ook daadwerkelijk de kwalificatie bezit die hij of zij voert.

Voor de geestelijke gezondheidszorg zijn verder de volgende beroepen van belang:

1. Praktijkondersteuner-Huisarts (POH). Dit is een hulpverlener die in de meeste gevallen werkt in een huisartsenpraktijk. Meestel is het een verpleger of maatschappelijk werker met een aanvullende opleiding op het psychologische vlak. Zij behandelelen relatief lichte of eenvoudig te behandelen klachten/stoornissen in enkele behandelsessies. In het geval de problematiek zwaarder is of de stoornis ernstiger, zal de POH-er aan de huisarts aangeven dat de client doorgezonden moet worden naar of de basis-GGZ, of de specialistische GGZ- en komt de client bij een van de hierna genoemde hulpverleners.
2. Gezondheidszorg (GZ)psycholoog. Dit is een hulpverlener die na een academische studie (psychologie, pedagogische wetenschappen of gezondheidswetenschappen met afstudeerrichting geestelijke gezondheidskunde) met succes de post-academische opleiding tot gezondheidspsycholoog heeft doorlopen. Deze opleiding duurt circa 2 jaar. Een afgestudeerd gz-psycholoog voert behandelingen uit in de basis-GGZ. Er zijn in ons land ruim 16.000 geregisteerde GZ psychologen.
3. Klinisch psycholoog. Dit is een GZ-psycholoog die na de gz-opleiding de 4 jaar durende specialistische opleiding tot klinisch-psycholoog heeft doorlopen, het is dus een specialisme ‘bovenop’ de GZ-psycholoog. De klinisch psycholoog is vooral extra geschoold in diagnostiek werkt meestal in instellingen en behandelt doorgaans heel complexe problemen. Daarnaast hebben ze ook regelmatig managementfuncties. Er zijn circa 2000 geregistreerde klinisch-psychologen.
4. Klinisch neuro-psycholoog. Dit is een GZ-psycholoog die na de gz-opleiding de eveneens 4 jaar durende specialistische opleiding tot klinisch-neuropsycholoog heeft doorlopen. Dit is dus eveneens een specialisme ‘bovenop’ de GZ-psycholoog. Deze specialist houdt zich vooral bezig met (de psychische gevolgen van) hersenstoornissen, bijvoorbeeld als gevolg van letsel. Zij werken vrijwel altijd in instellingen. In ons land zijn circa 150 klinisch-neuropsychologen.
5. Psychiater. Een psychiater heeft eerst geneeskunde gestudeerd (en is dus altijd een basis-arts) en heeft vervolgens de specialistische opleiding tot psychiater doorlopen. Een psychiater houdt zich vooral bezig met diagnostiek en het voeren van de regie bij complexe problemen van patienten die in instellingen zijn opgenomen. Sommige psychiaters voeren ook psychotherapeutische behandelingen uit. Een psychiater onderscheidt zich van de overige beroepsbeoefenaren omdat hij – uit hoofde van zijn arts zijn – geneesmiddelen mag voorschrijven. Er zijn in ons land circa 6.000 psychiaters.

Bovengenoemde beroepstitels zijn wettelijk beschermd en misbruik is strafbaar. Dit betekent dat iemand zich alleen – bijvoorbeeld – psychotherapeut mag noemen als hij of zij met succes de opleiding heeft doorlopen. Om te controleren of iemand ook echt de titel mag voeren is het BIG-register ingevoerd, waar iedereen via internet toegang toe heeft. Als u zich laat behandelen door een van bovengenoemde hulpverleners weet u zeker dat deze een degelijke opleiding heeft genoten. Ook is het zo dat deze hulpverleners zich aan strenge overheidsregels moeten houden.

In het alternatieve circuit gebruiken hulpverleners vaak de term ‘therapeut’. Bijvoorbeeld ‘jungiaans therapeut’, ‘relationeel therapeut’, ‘aromatherapeut’ en ‘analytisch therapeut’. Dit is geen beschermde titel, in feite kan iedereen zich zo noemen. Het geeft dus geen enkele garantie dat de betreffende persoon een degelijke opleiding heeft gevolgd.